ਵਾਟਰ ਟਰਬਾਈਨ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਦਾਇਰਾ

ਪਾਣੀ ਦੀ ਟਰਬਾਈਨ ਤਰਲ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟਰਬੋਮਸ਼ੀਨਰੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ 100 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਟਰਬਾਈਨ, ਪਾਣੀ ਦੇ ਪਹੀਏ ਦਾ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਅਨਾਜ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਲਈ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਚਲਾਉਣਾ ਸੀ। ਪਾਣੀ ਦਾ ਪਹੀਆ, ਇੱਕ ਮਕੈਨੀਕਲ ਯੰਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੋ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦਾ ਹੈ, ਮੌਜੂਦਾ ਪਾਣੀ ਦੀ ਟਰਬਾਈਨ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਉਪਯੋਗ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ?
ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਪਡ ਸਟੋਰੇਜ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਲੋਡ ਮੂਲ ਲੋਡ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਵਾਟਰ ਪੰਪ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਵਾਧੂ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਡਾਊਨਸਟ੍ਰੀਮ ਰਿਜ਼ਰਵਾਇਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰਲੇ ਰਿਜ਼ਰਵਾਇਰ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪੰਪ ਕਰਕੇ ਸੰਭਾਵੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਸਟੋਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ; ਜਦੋਂ ਸਿਸਟਮ ਲੋਡ ਮੂਲ ਲੋਡ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਟਰਬਾਈਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪੀਕ ਲੋਡ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸ਼ੁੱਧ ਪੰਪਡ ਸਟੋਰੇਜ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵਧਾ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਇਹ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਜਨਰੇਟਿੰਗ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਪਡ ਸਟੋਰੇਜ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਦਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਉੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਿਰ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪੰਪਡ ਸਟੋਰੇਜ ਯੂਨਿਟ ਤਿੰਨ-ਮਸ਼ੀਨ ਕਿਸਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਯਾਨੀ ਕਿ, ਉਹ ਇੱਕ ਜਨਰੇਟਰ ਮੋਟਰ, ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਟਰਬਾਈਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਪੰਪ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਟਰਬਾਈਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਪੰਪ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਦੀ ਉੱਚ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਯੂਨਿਟ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਪੰਪ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਇੱਕੋ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਤੋਂ ਪੰਪਿੰਗ ਵਿੱਚ, ਜਾਂ ਪੰਪਿੰਗ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਟਰਬਾਈਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਯੂਨਿਟ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਲਾਗਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨਿਵੇਸ਼ ਵੱਡਾ ਹੈ।
ਤਿਰਛੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਪੰਪ ਟਰਬਾਈਨ ਦੇ ਰਨਰ ਦੇ ਬਲੇਡਾਂ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਿਰ ਅਤੇ ਲੋਡ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਵਧੀਆ ਸੰਚਾਲਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਜੇ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੱਕ, ਇਸਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਸਿਰ ਸਿਰਫ 136.2 ਮੀਟਰ ਸੀ। (ਜਾਪਾਨ ਦਾ ਟਾਕਾਗੇਨ ਫਸਟ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ)। ਉੱਚੇ ਸਿਰਾਂ ਲਈ, ਫਰਾਂਸਿਸ ਪੰਪ ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪੰਪਡ ਸਟੋਰੇਜ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਉੱਪਰਲੇ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਭੰਡਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕੋ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਲਿਫਟ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਸਟੋਰੇਜ ਸਮਰੱਥਾ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਯੂਨਿਟ ਦੀ ਗਤੀ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਲਾਗਤ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, 300 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਚ-ਹੈੱਡ ਊਰਜਾ ਸਟੋਰੇਜ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹੈੱਡ ਵਾਲਾ ਫਰਾਂਸਿਸ ਪੰਪ-ਟਰਬਾਈਨ ਯੂਗੋਸਲਾਵੀਆ ਦੇ ਬੈਨਾ ਬਸਤਾ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਲ ਤੋਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ। 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ, ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਯੂਨਿਟ ਉੱਚ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਥਰਮਲ ਪਾਵਰ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਵਾਜਬ ਪੀਕ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਜਾਂ ਫੈਲਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਪੰਪਡ-ਸਟੋਰੇਜ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪੰਪ-ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਇੱਕ ਪਾਵਰ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੋ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਘੁੰਮਦੀ ਮਕੈਨੀਕਲ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਹਾਈਡ੍ਰੋ ਟਰਬਾਈਨ ਇੱਕ ਹਾਈਡ੍ਰੋ-ਜਨਰੇਟਰ ਸੈੱਟ ਦਾ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ, ਲਹਿਰਾਂ, ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬੂੰਦ ਅਤੇ ਲਹਿਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਵਿਆਪਕ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਟਿਊਬਲਰ ਟਰਬਾਈਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਛੋਟੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਹੈ।