Վերականգնվող էներգիայի զարգացման համաշխարհային թափը մեծ է

Վերջերս շատ երկրներ հաջորդաբար բարձրացրել են իրենց վերականգնվող էներգիայի զարգացման նպատակները: Եվրոպայում Իտալիան իր վերականգնվող էներգիայի զարգացման նպատակը բարձրացրել է մինչև 64% մինչև 2030 թվականը: Իտալիայի կլիմայի և էներգետիկայի վերանայված ծրագրի համաձայն՝ մինչև 2030 թվականը Իտալիայի վերականգնվող էներգիայի տեղադրված հզորության զարգացման նպատակը 80 միլիոն կիլովատտից կբարձրացվի մինչև 131 միլիոն կիլովատտ, իսկ ֆոտովոլտային և քամու էներգիայի տեղադրված հզորությունները կհասնեն համապատասխանաբար 79 միլիոն կիլովատտի և 28.1 միլիոն կիլովատտի: Պորտուգալիան իր վերականգնվող էներգիայի զարգացման նպատակը բարձրացրել է մինչև 56% մինչև 2030 թվականը: Պորտուգալիայի կառավարության սպասումների համաձայն՝ երկրի վերականգնվող էներգիայի տեղադրված հզորության զարգացման նպատակը մինչև 2030 թվականը կբարձրացվի 27.4 միլիոն կիլովատտից մինչև 42.8 միլիոն կիլովատտ: Ֆոտովոլտային և քամու էներգիայի տեղադրված հզորությունը կհասնի համապատասխանաբար 21 միլիոն կիլովատտի և 10.4 միլիոն կիլովատտի, իսկ էլեկտրոլիտիկ բջիջների տեղադրման նպատակը կբարձրացվի մինչև 5.5 միլիոն կիլովատտ: Պորտուգալիայում վերականգնվող էներգիայի զարգացումը, կանխատեսումների համաձայն, կպահանջի 75 միլիարդ եվրոյի ներդրում, որի ֆինանսավորումը հիմնականում կգա մասնավոր հատվածից։
Մերձավոր Արևելքում Միացյալ Արաբական Էմիրությունները վերջերս հայտարարեց իր վերջին ազգային էներգետիկ ռազմավարության մասին, որը նախատեսում է կրկնապատկել վերականգնվող էներգիայի արտադրությունը մինչև 2030 թվականը: Այս ժամանակահատվածում երկիրը կներդնի մոտ 54.44 միլիարդ դոլար վերականգնվող էներգիայի մեջ՝ բնակչության աճի պատճառով աճող էներգիայի պահանջարկը բավարարելու համար: Այս ռազմավարությունը ներառում է նաև նոր ազգային ջրածնային էներգիայի ռազմավարություն և էլեկտրական մեքենաների լիցքավորման կայանների ազգային ցանցի ստեղծում, ինչպես նաև էլեկտրական մեքենաների շուկան կարգավորելու քաղաքականություն:
Ասիայում Վիետնամի կառավարությունը վերջերս հաստատել է Վիետնամի էներգետիկ զարգացման ութերորդ ծրագիրը (PDP8): PDP8-ը ներառում է Վիետնամի էլեկտրաէներգիայի զարգացման ծրագիրը մինչև 2030 թվականը և դրա հեռանկարը մինչև 2050 թվականը: Վերականգնվող էներգիայի առումով, PDP 8-ը կանխատեսում է, որ վերականգնվող էներգիայի արտադրության մասնաբաժինը մինչև 2030 թվականը կհասնի 30.9%-ից մինչև 39.2%-ի, իսկ մինչև 2050 թվականը՝ 67.5%-ից մինչև 71.5%-ի: 2022 թվականի դեկտեմբերին Վիետնամը և IPG-ն (Միջազգային գործընկերության խմբի անդամներ) համատեղ հայտարարություն են տարածել «Արդար էներգետիկ անցման գործընկերության» վերաբերյալ: Հաջորդ երեք-հինգ տարիների ընթացքում Վիետնամը կստանա առնվազն 15.5 միլիարդ դոլար, որը կօգտագործվի Վիետնամին օգնելու համար՝ արագացնելու ածխից մաքուր էներգիայի անցումը: PDP 8-ը առաջարկում է, որ եթե «Արդար էներգետիկ անցման գործընկերությունը» լիովին իրականացվի, Վիետնամում վերականգնվող էներգիայի արտադրության մասնաբաժինը 2030 թվականին կհասնի 47%-ի: Մալայզիայի էկոնոմիկայի նախարարությունը հայտարարել է վերականգնվող էներգիայի զարգացման իր նպատակների թարմացման մասին, որոնց նպատակն է մինչև 2050 թվականը կազմել ազգային էլեկտրաէներգիայի կառուցվածքի մոտ 70%-ը՝ միաժամանակ վերացնելով վերականգնվող էներգիայի նկատմամբ սահմանային առևտրային խոչընդոտները: Մալայզիայի կողմից 2021 թվականին սահմանված վերականգնվող էներգիայի զարգացման նպատակը էլեկտրաէներգիայի կառուցվածքի 40%-ի կազմումն է: Այս թարմացումը նշանակում է, որ երկրի տեղադրված վերականգնվող էներգիայի հզորությունը 2023 թվականից մինչև 2050 թվականը կաճի տասնապատիկ: Մալայզիայի էկոնոմիկայի նախարարությունը հայտարարել է, որ նոր զարգացման նպատակներին հասնելու համար անհրաժեշտ է մոտ 143 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի ներդրում, որը ներառում է նաև ցանցային ենթակառուցվածքներ, էներգիայի կուտակման համակարգի ինտեգրում և ցանցային համակարգի շահագործման ծախսեր:
Համաշխարհային տեսանկյունից, երկրները գնալով ավելի են գնահատում և անընդհատ ավելացնում իրենց ներդրումները վերականգնվող էներգիայի ոլորտում, և հարակից ոլորտներում աճի թափը ակնհայտ է։ Այս տարվա առաջին կեսին Գերմանիան ավելացրել է ռեկորդային 8 միլիոն կիլովատտ արևային և քամու տեղադրված հզորություն։ Ցամաքային քամու և արևային էներգիայի արտադրության շնորհիվ վերականգնվող էներգիան բավարարում է Գերմանիայի էլեկտրաէներգիայի պահանջարկի 52%-ը։ Գերմանիայի նախորդ էներգետիկ ծրագրի համաձայն՝ մինչև 2030 թվականը նրա էներգամատակարարման 80%-ը կապահովվի վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներից, ինչպիսիք են արևը, քամին, կենսազանգվածը և հիդրոէներգիան։
Միջազգային էներգետիկ գործակալության վերջին զեկույցի համաձայն՝ քաղաքականության աջակցության ավելացումը, բրածո վառելիքի գների աճը և էներգետիկ անվտանգության հարցերի նկատմամբ ուշադրության աճը խթանում են ֆոտովոլտային և քամու էներգիայի տեղակայումը: 2023 թվականին կանխատեսվում է, որ համաշխարհային վերականգնվող էներգիայի արդյունաբերությունը կարագացնի զարգացումը, նոր տեղադրված հզորությունը կաճի տարեկան գրեթե մեկ երրորդով, ընդ որում՝ ֆոտովոլտային և քամու էներգիայի կայանքները կունենան ամենամեծ աճը: 2024 թվականին կանխատեսվում է, որ համաշխարհային վերականգնվող էներգիայի ընդհանուր տեղադրված հզորությունը կաճի մինչև 4.5 միլիարդ կիլովատտ, և այս դինամիկ ընդլայնումը տեղի է ունենում աշխարհի խոշոր շուկաներում, այդ թվում՝ Եվրոպայում, Միացյալ Նահանգներում, Հնդկաստանում և Չինաստանում: Միջազգային էներգետիկ գործակալությունը կանխատեսում է, որ այս տարի արևային էներգիայի ոլորտ կներդրվի 380 միլիարդ դոլարի համաշխարհային ներդրում, առաջին անգամ գերազանցելով նավթային ոլորտում կատարված ներդրումները: Կանխատեսվում է, որ մինչև 2024 թվականը ֆոտովոլտային արդյունաբերության արտադրական հզորությունը կկրկնապատկվի: Բացի աշխարհի բազմաթիվ տարածաշրջաններում խոշորածավալ ֆոտովոլտային էլեկտրակայանների կառուցումից, փոքրածավալ ֆոտովոլտային էլեկտրակայանները նույնպես ցուցաբերում են արագ աճի միտում: Քամու էներգիայի ոլորտում, քանի որ նախկինում համաճարակի պատճառով հետաձգված քամու էներգիայի նախագծերը շարունակում են առաջ շարժվել, համաշխարհային քամու էներգիայի արտադրությունը այս տարի զգալիորեն կվերականգնվի՝ տարեկան մոտ 70% աճով։ Միևնույն ժամանակ, վերականգնվող էներգիայի, ինչպիսիք են արևային և քամու էներգիայի արտադրությունը, արժեքը գնալով ցածր է դառնում, և ավելի ու ավելի շատ երկրներ են գիտակցում, որ վերականգնվող էներգիայի զարգացումը ոչ միայն օգտակար է կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարի համար, այլև կարևոր լուծումներ է տրամադրում էներգետիկ անվտանգության հետ կապված խնդիրների լուծման համար։
Այնուամենայնիվ, պետք է նաև նշել, որ զարգացող երկրներում կայուն էներգիայի ներդրումների մեծ բացը դեռևս մեծ է: 2015 թվականին Փարիզի համաձայնագրի ընդունումից ի վեր, վերականգնվող էներգիայի ոլորտում միջազգային ներդրումները գրեթե կրկնապատկվել են մինչև 2022 թվականը, բայց դրանց մեծ մասը կենտրոնացած է զարգացած երկրներում: Հուլիսի 5-ին ՄԱԿ-ի Առևտրի և զարգացման համաժողովը հրապարակեց 2023 թվականի Համաշխարհային ներդրումային զեկույցը, որում նշվում էր, որ վերականգնվող էներգիայի ոլորտում համաշխարհային ներդրումները 2022 թվականին ցույց են տվել բարձր ցուցանիշներ, բայց դեռ պետք է բարելավվի: Կայուն զարգացման նպատակների համար ներդրումային բացը հասել է տարեկան ավելի քան 4 տրիլիոն դոլարի: Զարգացող երկրների համար կայուն էներգիայի ոլորտում նրանց ներդրումները հետ են մնում պահանջարկի աճից: Հաշվարկվում է, որ զարգացող երկրները տարեկան պահանջում են մոտավորապես 1.7 տրիլիոն դոլարի ներդրում վերականգնվող էներգիայի ոլորտում, բայց 2022 թվականին ներգրավել են ընդամենը 544 միլիարդ դոլար: Միջազգային էներգետիկ գործակալությունը նույնպես նմանատիպ տեսակետ է հայտնել իր 2023 թվականի Համաշխարհային էներգետիկ ներդրումների զեկույցում՝ նշելով, որ մաքուր էներգիայի ոլորտում համաշխարհային ներդրումները անհավասարակշռված են, ամենամեծ ներդրումային բացը գալիս է զարգացող շուկաներից և զարգացող երկրներից: Եթե այս երկրները չարագացնեն մաքուր էներգիայի անցումը, համաշխարհային էներգետիկ լանդշաֆտը կբախվի նոր բացերի: