1. Pengenalan Tenaga hidro telah lama menjadi bahagian penting dalam landskap tenaga di Balkan. Dengan sumber air yang banyak, rantau ini berpotensi untuk memanfaatkan kuasa hidroelektrik untuk pengeluaran tenaga mampan. Walau bagaimanapun, pembangunan dan operasi kuasa hidro di Balkan dipengaruhi oleh faktor interaksi yang kompleks, termasuk aspek geografi, alam sekitar, ekonomi, dan politik. Artikel ini bertujuan untuk memberikan gambaran menyeluruh tentang situasi semasa kuasa hidro di Balkan, prospeknya untuk masa depan, dan kekangan yang mungkin menghalang pembangunan selanjutnya. 2. Keadaan Semasa Tenaga Hidro di Balkan 2.1 Pemasangan Kuasa Hidro Sedia Ada Balkan sudah mempunyai sejumlah besar loji kuasa hidro yang beroperasi. Setakat [data terkini yang tersedia], sejumlah besar kapasiti kuasa hidro telah dipasang di seluruh rantau ini. Sebagai contoh, negara seperti Albania bergantung hampir sepenuhnya kepada kuasa hidro untuk penjanaan elektrik mereka. Malah, kuasa hidro menyumbang hampir 100% kepada bekalan elektrik Albania, menonjolkan peranan pentingnya dalam campuran tenaga negara. Negara-negara lain di Balkan, seperti Bosnia dan Herzegovina, Croatia, Montenegro, Serbia, dan Macedonia Utara, juga mempunyai bahagian kuasa hidro yang besar dalam pengeluaran tenaga mereka. Di Bosnia dan Herzegovina, kuasa hidro menyumbang kira-kira satu pertiga daripada jumlah penjanaan elektrik, manakala di Montenegro, ia adalah sekitar 50%, di Serbia kira-kira 28%, dan di Macedonia Utara hampir 25%. Loji kuasa hidro ini berbeza dari segi saiz dan kapasiti. Terdapat projek kuasa hidro berskala besar yang telah beroperasi selama beberapa dekad, sering dibina semasa era sosialis di bekas Yugoslavia. Loji ini mempunyai kapasiti pemasangan yang agak tinggi dan memainkan peranan utama dalam memenuhi permintaan elektrik asas - beban. Selain itu, dalam beberapa tahun kebelakangan ini, terdapat peningkatan dalam bilangan loji kuasa hidro (SHP) skala kecil, terutamanya yang mempunyai kapasiti terpasang kurang daripada 10 megawatt (MW). Malah, setakat [tahun data], 92% daripada projek kuasa hidro yang dirancang di Balkan adalah berskala kecil, walaupun kebanyakan projek berskala kecil yang dirancang ini masih belum direalisasikan. 2.2 Projek Tenaga Hidro Dalam Pembinaan Walaupun infrastruktur kuasa hidro sedia ada, masih terdapat banyak projek kuasa hidro yang sedang dalam pembinaan di Balkan. Setakat [data terkini], sekitar [X] projek kuasa hidro sedang dalam fasa pembinaan. Projek-projek yang sedang dijalankan ini bertujuan untuk meningkatkan lagi kapasiti kuasa hidro di rantau ini. Sebagai contoh, di Albania, beberapa projek kuasa hidro baharu sedang dibina untuk meningkatkan kecukupan tenaga negara dan berpotensi mengeksport lebihan elektrik. Bagaimanapun, pembinaan projek-projek ini bukan tanpa cabaran. Beberapa projek menghadapi kelewatan disebabkan oleh pelbagai faktor seperti proses kebenaran yang kompleks, kebimbangan alam sekitar yang dibangkitkan oleh masyarakat tempatan dan organisasi alam sekitar, dan kekangan kewangan. Sebagai contoh, dalam beberapa kes, pemaju projek bergelut untuk mendapatkan pembiayaan yang mencukupi untuk pembinaan loji kuasa hidro berskala besar, terutamanya dalam iklim ekonomi semasa di mana akses kepada modal mungkin sukar. 2.3 Projek Tenaga Hidro di Kawasan Terlindung Aspek pembangunan tenaga hidro di Balkan adalah tingginya bilangan projek yang dirancang atau dalam pembinaan di dalam kawasan perlindungan. Kira-kira 50% daripada semua projek kuasa hidro (kedua-dua yang dirancang dan dalam pembinaan) terletak dalam kawasan perlindungan sedia ada atau yang dirancang. Ini termasuk kawasan seperti taman negara dan tapak Natura 2000. Sebagai contoh, di Bosnia dan Herzegovina, Sungai Neretva, yang mengalir melalui kawasan terlindung, diancam oleh sejumlah besar projek kuasa hidro berskala kecil dan besar. Projek-projek ini menimbulkan risiko yang besar kepada ekosistem unik dan biodiversiti yang dimaksudkan untuk dilindungi oleh kawasan yang dilindungi ini. Kehadiran projek kuasa hidro di kawasan perlindungan telah membawa kepada perdebatan sengit antara penyokong pembangunan tenaga dan pemulihara alam sekitar. Walaupun kuasa hidro dianggap sebagai sumber tenaga boleh diperbaharui, pembinaan dan operasi empangan dan loji janakuasa di kawasan ekologi yang sensitif boleh memberi kesan negatif ke atas ekosistem sungai, populasi ikan dan habitat hidupan liar. 3. Prospek Tenaga Hidro di Balkan 3.1 Peralihan Tenaga dan Matlamat Iklim Dorongan global untuk peralihan tenaga dan keperluan untuk memenuhi matlamat iklim memberikan peluang besar untuk tenaga hidro di Balkan. Ketika negara-negara di rantau ini berusaha untuk mengurangkan pelepasan gas rumah hijau mereka dan beralih ke arah sumber tenaga boleh diperbaharui, kuasa hidro boleh memainkan peranan penting. Tenaga hidro ialah sumber tenaga karbon yang boleh diperbaharui dan agak rendah berbanding bahan api fosil. Dengan meningkatkan bahagian kuasa hidro dalam campuran tenaga, negara Balkan boleh menyumbang kepada komitmen iklim nasional dan antarabangsa mereka. Contohnya, inisiatif Green Deal Kesatuan Eropah menggalakkan negara anggota dan negara jiran untuk mempercepatkan peralihan kepada ekonomi rendah karbon. Balkan, sebagai wilayah yang bersebelahan dengan EU, boleh menyelaraskan dasar tenaganya dengan matlamat ini dan menarik pelaburan dalam pembangunan tenaga hidro. Ini juga boleh membawa kepada pemodenan loji kuasa hidro sedia ada, meningkatkan kecekapan dan prestasi alam sekitar. 3.2 Kemajuan Teknologi Kemajuan dalam teknologi kuasa hidro menawarkan prospek yang menjanjikan untuk Balkan. Teknologi baharu sedang dibangunkan untuk meningkatkan kecekapan loji kuasa hidro, mengurangkan kesan alam sekitar mereka, dan membolehkan pembangunan projek kuasa hidro berskala kecil dan lebih terpencar. Sebagai contoh, pembangunan reka bentuk turbin mesra ikan boleh membantu mengurangkan kesan negatif loji kuasa hidro terhadap populasi ikan, membolehkan bentuk pembangunan kuasa hidro yang lebih mampan. Di samping itu, teknologi kuasa hidro storan dipam mempunyai potensi untuk memainkan peranan penting di Balkan. Dipam – loji simpanan boleh menyimpan tenaga semasa tempoh permintaan elektrik rendah (dengan mengepam air dari takungan yang lebih rendah ke takungan yang lebih tinggi) dan melepaskannya semasa permintaan puncak. Ini boleh membantu mengimbangi sifat terputus-putus sumber tenaga boleh diperbaharui lain seperti tenaga suria dan angin, yang juga semakin dibangunkan di rantau ini. Dengan jangkaan pertumbuhan dalam pemasangan tenaga suria dan angin di Balkan, kuasa hidro simpanan yang dipam boleh meningkatkan kestabilan dan kebolehpercayaan grid elektrik. 3.3 Integrasi Pasaran Tenaga Serantau Penyepaduan pasaran tenaga Balkan ke dalam pasaran tenaga Eropah yang lebih luas memberikan peluang untuk pembangunan kuasa hidro. Memandangkan pasaran tenaga di rantau ini menjadi lebih saling berhubung, terdapat potensi yang lebih besar untuk eksport tenaga hidro – tenaga elektrik yang dijana. Contohnya, semasa tempoh ketersediaan air yang tinggi dan penjanaan kuasa hidro yang berlebihan, negara Balkan boleh mengeksport tenaga elektrik ke negara jiran, dengan itu meningkatkan hasil mereka dan menyumbang kepada keselamatan tenaga serantau. Tambahan pula, integrasi pasaran tenaga serantau boleh membawa kepada perkongsian amalan terbaik dalam pembangunan, operasi dan pengurusan kuasa hidro. Ia juga boleh menarik pelaburan asing dalam projek kuasa hidro, kerana pelabur antarabangsa melihat potensi pulangan dalam pasaran tenaga yang lebih bersepadu dan stabil. 4. Kekangan kepada Pembangunan Tenaga Hidro di Balkan 4.1 Perubahan Iklim Perubahan iklim merupakan kekangan yang ketara kepada pembangunan tenaga hidro di Balkan. Rantau ini sudah pun mengalami kesan perubahan iklim, termasuk kemarau yang lebih kerap dan teruk, perubahan dalam corak hujan dan peningkatan suhu. Perubahan ini secara langsung menjejaskan ketersediaan sumber air, yang penting untuk penjanaan kuasa hidro. Dalam tahun-tahun kebelakangan ini, negara seperti Albania, Macedonia Utara dan Serbia telah menghadapi kemarau teruk yang menyebabkan paras air berkurangan di sungai dan takungan, memaksa loji kuasa hidro mengurangkan penjanaan elektrik mereka. Apabila perubahan iklim berlangsung, keadaan kemarau ini dijangka menjadi lebih kerap dan sengit, menimbulkan ancaman serius kepada daya maju jangka panjang projek kuasa hidro di rantau ini. Selain itu, perubahan dalam corak kerpasan boleh menyebabkan aliran sungai yang lebih tidak menentu, menjadikannya sukar untuk merancang dan mengendalikan loji kuasa hidro dengan cekap. 4.2 Keprihatinan Alam Sekitar Kesan alam sekitar pembangunan tenaga hidro telah menjadi kebimbangan utama di Balkan. Pembinaan empangan dan loji kuasa boleh menyebabkan kerosakan yang ketara kepada ekosistem sungai. Empangan boleh mengganggu aliran semula jadi sungai, mengubah pengangkutan sedimen, dan mengasingkan populasi ikan, yang membawa kepada penurunan kepelbagaian biologi. Selain itu, banjir di kawasan tanah yang luas untuk mencipta takungan boleh memusnahkan habitat hidupan liar dan menggantikan komuniti tempatan. Bilangan projek kuasa hidro yang tinggi di kawasan perlindungan telah mendapat kritikan khusus daripada organisasi alam sekitar. Projek-projek ini sering dilihat sebagai melanggar objektif pemuliharaan kawasan perlindungan. Akibatnya, terdapat peningkatan tentangan orang ramai terhadap projek kuasa hidro di beberapa bahagian Balkan, yang boleh menyebabkan kelewatan atau pembatalan projek. Sebagai contoh, di Albania, cadangan projek kuasa hidro di Sungai Vjosa, yang diperuntukkan untuk menjadi taman negara sungai liar pertama di Eropah, menghadapi tentangan ketara daripada pencinta alam sekitar dan masyarakat tempatan. 4.3 Kekangan Kewangan dan Teknikal Pembangunan tenaga hidro memerlukan pelaburan kewangan yang besar, yang boleh menjadi kekangan utama di Balkan. Pembinaan loji kuasa hidro berskala besar, khususnya, melibatkan kos pendahuluan yang tinggi untuk pembangunan infrastruktur, pembelian peralatan dan perancangan projek. Banyak negara Balkan, yang mungkin sudah menghadapi cabaran ekonomi, berjuang untuk mendapatkan pembiayaan yang diperlukan untuk projek berskala besar itu. Di samping itu, terdapat cabaran teknikal yang berkaitan dengan pembangunan kuasa hidro. Infrastruktur penuaan beberapa loji kuasa hidro sedia ada di Balkan memerlukan pelaburan yang besar untuk pemodenan dan peningkatan untuk meningkatkan kecekapan dan memenuhi piawaian alam sekitar dan keselamatan semasa. Walau bagaimanapun, kekurangan kepakaran teknikal dan sumber di sesetengah negara boleh menghalang usaha ini. Tambahan pula, pembangunan projek kuasa hidro baharu, terutamanya di kawasan terpencil atau pergunungan, mungkin menghadapi kesukaran teknikal dari segi pembinaan, operasi dan penyelenggaraan. 5. Kesimpulan Tenaga hidro kini memegang kedudukan penting dalam landskap tenaga di Balkan, dengan kapasiti sedia ada yang besar dan projek pembinaan yang sedang berjalan. Walau bagaimanapun, masa depan kuasa hidro di rantau ini adalah interaksi kompleks prospek yang menjanjikan dan kekangan yang menggerunkan. Pemacuan ke arah peralihan tenaga dan matlamat iklim, bersama dengan kemajuan teknologi dan integrasi pasaran tenaga serantau, menawarkan peluang untuk pembangunan dan pemodenan kuasa hidro selanjutnya. , Namun begitu, perubahan iklim, kebimbangan alam sekitar, dan kekangan kewangan dan teknikal menimbulkan cabaran yang serius. Untuk mengatasi cabaran ini, negara Balkan perlu menggunakan pendekatan yang lebih mampan dan bersepadu untuk pembangunan tenaga hidro. Ini termasuk melabur dalam infrastruktur tenaga hidro yang berdaya tahan iklim, menangani kesan alam sekitar melalui perancangan dan teknologi yang lebih baik, dan mencari penyelesaian kewangan yang inovatif. Dengan berbuat demikian, Balkan boleh memaksimumkan potensi kuasa hidro sebagai sumber tenaga yang bersih dan boleh diperbaharui sambil meminimumkan kesan negatifnya terhadap alam sekitar dan masyarakat.
Masa siaran: Apr-03-2025
