ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕੁਦਰਤੀ ਜਲ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਜਲ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਫਾਇਦੇ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਬਾਲਣ ਦੀ ਖਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਜਲ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਖਾ ਦੁਆਰਾ ਭਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਮਕੈਨੀਕਲ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਉਪਕਰਣ ਸਧਾਰਨ ਹਨ, ਅਤੇ ਸੰਚਾਲਨ ਲਚਕਦਾਰ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਆਮ ਨਿਵੇਸ਼ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲੰਬੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਹੜ੍ਹ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਸਿੰਚਾਈ, ਸ਼ਿਪਿੰਗ, ਆਦਿ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ:
1. ਰਵਾਇਤੀ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ
ਯਾਨੀ, ਡੈਮ-ਕਿਸਮ ਦੀ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਰਿਜ਼ਰਵਾਇਰ-ਕਿਸਮ ਦੀ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਡੈਮ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਭੰਡਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਉਟਪੁੱਟ ਸ਼ਕਤੀ ਭੰਡਾਰ ਦੇ ਆਇਤਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਆਊਟਲੇਟ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦੀ ਉਚਾਈ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਉਚਾਈ ਦੇ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਹੈੱਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਬੂੰਦ ਜਾਂ ਹੈੱਡ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵੀ ਊਰਜਾ ਹੈੱਡ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
2. ਦਰਿਆਈ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ (ROR)
ਯਾਨੀ, ਸਟ੍ਰੀਮ-ਫਲੋ ਹਾਈਡ੍ਰੋਪਾਵਰ, ਜਿਸਨੂੰ ਰਨ-ਆਫ-ਰਿਵਰ ਹਾਈਡ੍ਰੋਪਾਵਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸਿਰਫ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੀਮ-ਫਲੋ ਹਾਈਡ੍ਰੋਇਲੈਕਟ੍ਰੀਸਿਟੀ ਲਈ ਲਗਭਗ ਕੋਈ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰੇਜ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੀ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰੇਜ ਸਹੂਲਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਕੰਡੀਸ਼ਨਿੰਗ ਪੂਲ ਜਾਂ ਫੋਰਕੋਰਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰੇਜ ਸਹੂਲਤ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰੇਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਾਰਨ, ਸਟ੍ਰੀਮ-ਫਲੋ ਪਾਵਰ ਉਤਪਾਦਨ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਟ੍ਰੀਮ-ਫਲੋ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੁਕ-ਰੁਕ ਕੇ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤਾਂ ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਚੁਆਨਲਿਯੂ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੈਗੂਲੇਟਿੰਗ ਪੂਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਪੀਕ-ਸ਼ੇਵਿੰਗ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਜਾਂ ਬੇਸ-ਲੋਡ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
3. ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ
ਜਵਾਰ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਲਹਿਰਾਂ ਕਾਰਨ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਵਧਣ ਅਤੇ ਡਿੱਗਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਜਲ ਭੰਡਾਰ ਬਿਜਲੀ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਵਾਰ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਢੁਕਵੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ 20% ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।
ਬੇਸ਼ੱਕ, ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਰਵਾਇਤੀ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ, ਪੰਪਡ ਸਟੋਰੇਜ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ (ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਮੌਸਮ, ਛੁੱਟੀਆਂ, ਜਾਂ ਰਾਤ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਘਾਟੀ ਬਿਜਲੀ)। ), ਹੇਠਲੇ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰੇਜ ਲਈ ਉੱਪਰਲੇ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ ਪੰਪ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਦੋਂ ਸਿਸਟਮ ਲੋਡ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉੱਪਰਲੇ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਟਰਬਾਈਨ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਟਰਬਾਈਨ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੀਕ ਸ਼ੇਵਿੰਗ ਅਤੇ ਵੈਲੀ ਫਿਲਿੰਗ ਦਾ ਦੋਹਰਾ ਕਾਰਜ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਸਿਸਟਮ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਆਦਰਸ਼ ਪੀਕ ਸ਼ੇਵਿੰਗ ਪਾਵਰ ਸਪਲਾਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ, ਪੜਾਅ, ਵੋਲਟੇਜ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੈਕਅੱਪ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਵਰ ਗਰਿੱਡ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਸੰਚਾਲਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪੰਪਡ ਸਟੋਰੇਜ ਪਾਵਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਖੁਦ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਪਰ ਪਾਵਰ ਗਰਿੱਡ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਨੂੰ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ; ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲੋਡ ਪੀਕ ਦੌਰਾਨ ਪੀਕ ਰੈਗੂਲੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ ਅਤੇ ਆਉਟਪੁੱਟ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਾਵਰ ਗਰਿੱਡ ਦੀ ਪਾਵਰ ਸਪਲਾਈ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਗਰਿੱਡ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਾਵਰ ਗੁਣਵੱਤਾ। ਹੁਣ ਇਸਨੂੰ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਬਿਜਲੀ ਸਟੋਰੇਜ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਵੇਲੇ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 1,000 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਸਥਾਪਿਤ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ 193 ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ 21 ਨਿਰਮਾਣ ਅਧੀਨ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ 1,000 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਸਥਾਪਿਤ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੇ 55 ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ 5 ਨਿਰਮਾਣ ਅਧੀਨ ਹਨ, ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹਨ।
ਪੋਸਟ ਸਮਾਂ: ਸਤੰਬਰ-14-2022
